گفتگو پیرامون قصاص همیشه چالش برانگیز بوده و شاید علت اصلی این چالش ها،عدم برداشت درست از چنین موضوعات یا احکام باشد! از اینرو در این باب ضرورت دارد مختصرا به موضوع پرداخته شود:
کلیت قصاص در شمار احکام فقهی و اسلامی می گنجد،از اینرو که بگویی قصاص از جمله احکام شرعی است درست اما حکم به قصاص چیزی نیست که از جانب شارع بر صاحب دیه یا مقتول فرض و حکم شده باشد بلکه فراتر از آن قصاص حکم الهی نیست بلکه حقّی انسانی است چرا که خدا و دین به بخشش و گذشت از آن حقّ، نظر دارد و نه امر و حکم به آن!
در آیه 178 سوره بقره در خطاب به مومنین "كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ" برخی
به برداشت غلط "وجوب"نظر دارند! در حالیکه با کمی دقت در ظاهر متن آیه و نیز جنبه تاریخی قصاص بر می آید مراد از قصاص در قرآن، وجوب در رعایت انصاف در اجرای قصاص به عنوان یک حقّ انسانی است و نه یک امر و حکم شرعی به اجرای آن!
دلیل آشکار این مدّعی در ادامه آیه است که به روشنی تبین کرده یعنی قصاص تعریف و تعدیل شده است به "رعایت قتل مرد در برابر مرد، و قتل زن در برابر زن و البته در جاهای دیگر قرآن نیز جرح و قطع عضو در برابر جرح و قطع عضو" و... آمده است نه بیشتر یعنی به رعایت عدالت و انصاف در اجرای قصاص امر شده است و نه امر به وجوب خود قصاص!
در ادامه آیه 178 می بینیم که خداوند، بخشش و گذشت را [حكم] و تخفيف و رحمتى از پروردگار به شمار آورده و آنچه مورد نظر خداوند است در بخشش و گذشت دانسته است و نه در اعمال حقّ قصاص! بنابر این نفس قصاص نمی تواند حکم خدا باشد و بلکه حداکثر حقّی انسانی است و حتی در آخر آیه 178 سوره بقره به عذاب دردناک وعده داده شده اگر به بیشتر از این اندازه که در آیه آمده عمل شود! پس:
1- نفس اجرای قصاص حکم و خواست الهی نیست
2- قصاص حقّی است انسانی که صاحب خون می تواند به طریقه دنبال کردن(قصاص) یا بخشش و دریافت دیه از آن بهره ببرد و اجرای آن هیچ وجوبی ندارد بلکه گذشت از آن حقّ مورد رضای و نظر خداست.
3- در آیات مربوط به قصاص نه تنها وجوب برداشت نمی شود که تعدیل و رعایت عدالت در نحوه اجرای آن واجب شده است!
4- در آیه بعدی همان سوره به حیات و تداوم زندگی در قصاص اشاره شده که نتیجه وحوب رعایت انصاف و عدالت در قصاص و بخشش از حق انسانی قصاص است.
بنابر این؛
(اولا) آن مطلب در نشریه آسمان که به عنوان یک نقل قول تاریخی به عنوان یک لایحه "غیر انسانی" از آن یاد شده منطقی و درست نیست چون "قصاص" موضوعی غیر انسانی نیست و بلکه کاملا "انسانی" است و به عنوان یک "حقّ" انسانی از سوی شارع شناخته شده است.
(ثانیا) با توجه به اینکه قصاص امری انسانی است قابل بحث و توجّه است و بحث از آن و حتّی نقد علمی به آن از آنجایی که از سوی شارع، امر و حکم به اجرای آن نشده است به هیچ وجه خلاف دین و شرع و توهین آمیز نیست! و نمی تواند مستمسکی برای توقیف نشریه ای یا برخورد قضایی با کسی یا گروهی شود!
بر اساس اصول قانون اساسی و روح حاکم بر احکام شرعیه نقد و بررسی علمی متون دینی تا زمانی که توهین آمیز و ناعادلانه نباشد آزاد است و خلاف این "آزادی" عمل کردن،خود خلاف شرع و قانون است.
توضیح اینکه در قوانین جاری و ساری کشور نیز قصاص گرچه به عنوان مجازات اسلامی آمده است اما اجرای آن به اراده و خواست صاحب خون مشروط شده است و صرفا با گذشت شاکی مجازات غیر قابل پیگیری و اجرا خواهد بود.
احمدرضا احمدپور
2/12/1392
از تبعیدگاه/ایذه
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر